Likwidacja programu przeciwpowodziowego i żeglugowego

Prof. zw. dr hab. Mariusz-Orion Jędrysekjest kierownikiem Zakładu Geologii Stosowanej i Geochemii na Uniwersytecie Wrocławskim, posłem na Sejm RP KP PiS Przewodniczącym Zespołu Surowców i Energii, Z-cą Przewodniczącego Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa oraz członkiem Nadzwyczajnej Komisji Energii i Surowców Energetycznych (www.jedry sek.eu). Był wiceministrem środowiska i Głównym Geologiem Kraju inicjatorem poszukiwań gazu i ropy naftowej w łupkach w Polsce (2005-7) oraz Prezydentem Rady Międzynarodowej Organizacji Dna Morskiego (2006-7, ONZ). Obecny na FB, TT, YouTube i S24.

Wiedza dla samorządowców zachodniej Polski czyli kompromitująca likwidacja programu przeciwpowodziowego i żeglugowego całego dorzecza Odry (Program dla Odry 2006).

Streszczenie

Pod osłoną medialną wyborów i afer, decyzją koalicji PO-PSL ulegnie likwidacji rządowy Program dla Odry 2006.Program ten realizowany jest 13 lat i do jego zakończenia zostały 2 lata. Wydano ok 5.5 mld zł, (z 9 mld zł) ale rzeczowo wykonano chyba mniej niż 1/3 – niczego nie skończono). Celem strategicznym Programu dla Odry 2006 jest (a raczej było) wzrost bezpieczeństwa przeciwpowodziowego całego dorzecza Odry, utrzymanie żeglowności, etc. Program obejmował nie tylko rzekę Odrę, ale wszelkie jej dopływy licząc od najdrobniejszych nawet rzeczek (ponad106 tys. km²). Program zakładał wiele inwestycji w dorzeczu (zbiorniki, zapory, stopnie wodne, zabezpieczenia przeciwpowodziowe…) a nadal niemal corocznie występują podtopienia i powodzie. Odra utraciła jakąkolwiek klasę żeglowności, że nawet lodołamacze nie są w stanie pływać. Jedynymi dużymi zadaniami realizowanymi (z opóźnieniem) jest Wrocławski Węzeł Wodny i zbiornik Racibórz – ale decyzję w tej sprawie podjął rząd PiS w 2006 r. Czy PO-PSL likwiduje program by uciec od odpowiedzialności i rozliczeń? Na rok 2015 chce wprowadzić „masterpalny” (nie są gotowe) ale nie chce prawnie masterplanów określić (i rozliczać?) a na 2016 jeszcze coś innego bardzo niejasnego. Nadzór nad zakończeniem zadań pójdzie z Dolnego Śląska do Warszawy, odpowiedzialność się rozmyje i niektóre działania przeciwpowodziowe i żeglugowe spadną na samorządy. Takie zmiany można było robić jeszcze kilka lat temu, aby dopasować gospodarkę wodną do Ramowej Dyrektywy Wodnej (m.in. po to rząd PiS powołał Krajowy Zarząd Gospodarki Wodnej), ale nie teraz gdy przychodzi czas zakończenia i rozliczenia. Powoływanie się PO-PSL na nakazy unijne jest niewiarygodne, bo KE zaleciła, a nie nakazała rezygnację z programów sektorowych – co zresztą rząd przytoczył we własnym uzasadnieniu do ustawy likwidacyjnej. Szczegóły poniżej. Poprawki zgłoszone przez KP PiS dotarły do posłów i rządu, ale zniknęły z nich uzasadnienia (załączyłem je na końcu tego tekstu).

Program dla Odry 2006

Pod osłoną medialną wyborów i afer, decyzją koalicji PO-PSL a w istocie rządu Tuska/Kopacz ulegnie likwidacji realizowany od trzynastu lat rządowy Program dla Odry 2006. W Sejmie koalicja PO-PSL ma przewagę więc jedynym ratunkiem mogło być wprowadzenie takich poprawek do ustawy likwidacyjnej, aby mimo likwidacji Programu, zaplanowane zadania były wykonywane i rozliczane zgodnie z planem. Dlatego Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość przygotował siedem poprawek do projektu ustawy likwidującej  Program dla Odry 2006 . Były to zresztą jedyne projekty poprawek zgłoszone w Sejmie, a wybrane elementy (video) prac w komisjach i na sali plenarnej znajdują się w linkach (https://www.youtube.com/watch?v=F3H5HsN4KSM , http://www.youtube.com/watch?v=YNOr0XdEe1c&feature=youtu.be) . Rzecz jasna, żadne poprawki nie zostały przyjęte, nawet te które dotyczyły ochrony praw pracowniczych po likwidacji programu, kontroli przejmowania majątku – czyli niezwiązane z merytoryczną stroną zapisów likwidacyjnych. (http://www.youtube.com/watch?v=dWCciBkOZV0&feature=youtu.be). Pełne zapisy trzech posiedzeń Komisji i wypowiedzi na sali plenarnej znajdują się na stronie Sejmu RP.

Celem strategicznym Programu dla Odry 2006 jest (a raczej było) wzrost bezpieczeństwa przeciwpowodziowego z zachowaniem zasady zrównoważonego rozwoju całego dorzecza Odry, utrzymanie żeglowności Odry itd. Program obejmował całe dorzecze Odry, czyli nie tylko rzekę Odrę ale wszelkie jej dopływy licząc od najdrobniejszych nawet rzeczek (106 056 km² w Polsce, całość 118 861 km²). Program ten dotyczy więc mieszkańców ponad 1/3 powierzchni Polski. Program ten został podjęty po powodzi 1000-lecia z lipca 1997 r. i działa w oparciu o ustawę z dnia 6 lipca 2001 r. o ustanowieniu programu wieloletniego „Program dla Odry – 2006” (Dz.U. z 2001 r. Nr 98, poz. 1067 z późn. zm.) Rada Ministrów w 2002 r. powierzyła funkcję szefa komitetu sterującego i pełnomocnika rządu Wojewodzie Dolnośląskiemu. Całość ma się zakończyć w 2016 roku. Program ślimaczył się i w zasadzie jedyne jego poważne elementy, mimo opóźnień, dość dobrze realizowane, to budowa zbiornika przeciwpowodziowego (tzw. suchego) w Raciborzu oraz modernizacja Wrocławskiego Węzła Wodnego.

Stan: powodzie i żeglowność

Tak się składa, że decyzje w sprawie tych inwestycji zostały przygotowane i podjęte przez rząd Prawa i Sprawiedliwości w 2006 r (w tym czasie autor tego artykułu koordynował poza geologią także sprawy gospodarki wodnej). Poza tym podjęto również decyzje naprawczo-regulacyjne w sprawie zapory w Nysie, oraz niezależnie od tego w sprawie Żuław. Niestety, poza wspomnianymi zadaniami, z resztą nie jest dobrze. Dziś Program to istny bałagan merytoryczny – sprzeczne opinie i projekty (np. kaskada Nyska: kaskady o różnej wysokości w 3 wersjach). Opóźnienia są wszędzie , ich choć przy wielkich inwestycjach części nie można było uniknąć, lub są akceptowalne, (Racibórz, WWW) to realizacja większości jest naganna lub katastrofalna. Przykłady to: budowa stopnia wodnego Malczyce czy Nysa Kłodzka (zapora i zbiornik) to rok opóźnienia; zabezpieczenie przeciwpowodziowe Kotliny Kłodzkiej to dwa lata opóźnienia. A gdzie reszta jak wały, dorzecze Warty i Nysy Łużyckiej? Jak Bogatynia, Olszyna Lubańska…, które są zalewane nader często? Niektórych zadań i podzadań nie ruszono w zasadzie wcale np.brak efektywnych działań w zakresie ochrony przeciwpowodziowej dorzecza Nysy Kłodzkiej oraz Bobru i Kwisy – nie ma jeszcze nawet rzetelnych konstrukcji czy projekcji finansowych. Tu też mieszkają Polacy, a bywa że giną – w 2010 r. w wyniku powodzi przecież ginęli ludzie. Bogatynia - dwie osoby utonęły podczas powodzi, było nagłe wezbranie rzeki Miedzianki. Została zresztą zalana nie tylko Bogatynia, ale i wioski jak Markocice, Porajów, Opolno, Kopaczów, a w Radomierzycach zginął strażak, który ratował dobytek i ludzi, gdy pękła zapora Niedów. Ludzie giną, tracony jest majątek, topiona i podtapiana jest prowincjonalna Polska – ale to dla PO-PSL zdaje się być nieważne. Pamiętam, gdy chyba w lutym 2006 roku odpierałem w Sejmie ataki opozycyjnego wówczas PO i PSL za domniemane opóźnienia w realizacji Programu dla Odry 2006. Ci sami posłowie, już koalicji rządzącej (PO-PSL), dziś na temat opóźnień milczą lub je usprawiedliwiają. Miał program wg nich przyspieszyć (choć opóźnień nie było – było zaś wtedy zagrożenie powodzią)– mieli po objęciu władzy pokazać – no i pokazali jak zwolnić i zawalić.

Odra utraciła nie tylko 4-ty międzynarodowy stopień żeglowności, ale możliwości żeglugi są gorsze w porównaniu z tymi, które były 50 lat temu, a nawet porównując z początkiem Programu Odra 2006. Odra nie jest żeglowna - nie spełnia dziś nawet klasy 3-ciej (może fragmentami, ale wiadomo, że o sile łańcucha decyduje najsłabsze jego ogniwo). Doszło do tego w ostatnich latach, żechyba druga pod względem wielkości flota rzeczna Unii Europejskiej, pływa poza granicami Polski bo nie dopłynie do polskich portów macierzystych – tak polskie barki nie mają łączności z portami macierzystymi, bo nie docierają głównie ze względu na spłycenia (zamulenia) Odry.Chyba, aby temu zaradzić, pewnie z inicjatywy przyrządowej miała miejsce medialna pokazówka, że możliwe jest przepłynięcie barką ze Szczecina do Wrocławia – udowadniano, że mamy dobre przepusty, szerokości, głębokości i krzywizny toru wodnego. To wg fachowców była zwykła dezinformacja i manipulacja (podobnie jak np. Tusk i Piechociński zapewniali, że mamy pełne magazyny gazu, tyle że one są kilkanaście razy mniejsze niż ukraińskie czy niemieckie to już zapomnieli powiedziećhttp://www.youtube.com/watch?v=f_0z57XFndo , więcej: (http://youtu.be/xAOhw0nSLMk?list=UU33T92cCh_GkbGRFumH24EA). Podobnie, przy farsie spływnej Odry, zastosowano wg mojej wiedzy płaskodenne jednostki bez obciążenia (np. puste kontenery po 2, a nie minimum 3 warstwy). Tymczasem żegluga śródlądowa jest opłacalna gdy jednostki wiozą powyżej 9 tys. Ton, a niemieckie przykłady pokazują, że tam gdzie jest transport wodny cena paliw jest wyraźnie niższa. Muszą to być więc wielkie barki i dlatego musi być minimum 4 klasa żeglowności. My zaś nie mamy nawet 3-ciej (jest miejscami np. poniżej Malczyc czy k/Szczecina) - mamy za to klasę "kajakowo-rowerową”. Stąd może wałkowaliśmy rok w Sejmie projekt ustawy Prezydenta Komorowskiego aby dopuścić rowery do jazdy po wałach, a dodatkowe debaty poświęcone były temu czy trójkołowe rowery, riksze czy ciągnięcie dziecięcej przyczepki rowerowej jest dopuszczalne. Ten dylemat rozstrzygnięto na pocieszenie wszystkich. To że są niemal corocznie poważne powodzie i podtopienia, alodołamacze i barki nie przepłyną– co przynosi znaczne straty ekonomiczne – to już PO-PSL i ich prezydenta nie obchodzi.

W szczególności zaniedbania groźne są w okresie zimowym, kiedy to spływające pokrywy lodu blokują spływ wody roztopowej. Warunki żeglowności na Odrze są już tak złe, że uniemożliwiają wykorzystanie lodołamaczy do udrażniania ujścia wody. Taka sytuacja prędzej czy później grozi wielką powodzią bo nagłe roztopy wiosenne czy odwilżowe na południu, gdzie jest zwykle kilka stopni cieplej, dostarczą ogromne masy wody na północ – tu zaś jest zwykle zimniej i zamarznięta rzeka nie przepuści mas wód roztopowych. Nieco ratuje sytuację to, że Sudety w wyższych partiach utrzymują śnieg dłużej. Jednakże, koincydencja tzw. inwersji termicznej (co często ma miejsce) i odwilży, może dać katastrofalne skutki – gorsze niż powódź letnia bo wody roztopowe mają zero st. C. Powinny być pogłębienia i nowe lub modernizowane wały na Odrze i jej dopływach. Tego nie ma, a są lata, że budowanych jest, np. w dorzeczu Warty (prawy dopływ Odry) niewiele ponad 10 km wałów (12,5 km uregulowania rzek w Kotlinie Kłodzkiej czy na Warcie). Zostało do zrobienia jeszcze z tysiąc czy dwa tysiące kilometrów walów i będzie bezpiecznie, stąd moja sarkastyczna fraszka wygłoszona z mównicy sejmowej http://youtu.be/V1898d9gEcs.

Wały tu nie powstały, chociaż wały były

- wam się panie ministrze wały pomyliły.

Podobnie, rządowe przechwałki o 120 ha gruntów zalesionych (czyli 1,2 km²), gdy mówimy o ponad 1/3 powierzchni Polski (czyli 100 tys. razy większej powierzchni) brzmi jak farsa. Przykłady można mnożyć.

„Zaradność” PO-PSL i sejmowe smakołyki

Jakież było zdumienie posłów, gdy 9-go września 2014 r. do Sejmu trafił rządowy projekt ustawy, który przewiduje zniesienie Programu i jego Komitetu Sterującego oraz uchylenie ustawy z dnia 6 lipca 2001 r. o ustanowieniu programu wieloletniego „Program dla Odry – 2006”. Rząd zastrzega, że jednocześnie obieca utrzymanie realizacji rozpoczętych zadań do końca 2015 r., a przejściowo powstaną masterplany, a te będą zastąpione zaktualizowanymi planami gospodarowania wodami, zgodnymi z przepisami unijnymi. Problem w tym, że wszelkie manipulowanie w 14-tym roku realizacji Programu, gdy raptem zostało tylko dwa lata do jego zakończenia i rozliczenia (2016), jest co najmniej dziwne. Chyba każdemu czytelnikowi natychmiast nasuwają się pytania: co to jest ten masterplan oraz kiedy to zrobione będą te zaktualizowane plany gospodarowania wodami, do tego, zgodne z przepisami unijnymi. Tu trzeba zakończyć prace i przygotowywać raporty, a nie mataczyć i robić rewolucję na finiszu.

A jednak - rząd PO-PSL w dwa lata funduje dwie rewolucyjne zmiany, a to rzecz jasna rozmycie i ucieczka od odpowiedzialności – może coś jeszcze, o co chodzi? Czyli wiadomo o co chodzi. PO-PSL twierdzi, że to zabieg formalny? No ale jak pokazałem (także poniżej) to jednak nie tylko zabieg formalny skutkujący nie tyle bardzo namacalnymi efektami, ale raczej brakiem efektów. No i ile ten zabieg będzie kosztował nie licząc etatów, przeszeregowań, bałaganu, ekspertyz, opracowań, analiz, planów, badań, czystek personalnych…?

Podczas burzliwych posiedzeń sejmowych połączonych Komisji, zresztą raz przerwanych na dwa tygodnie (sic!), rząd nie odpowiedział satysfakcjonująco na żadne pytanie opozycji. Dlaczego np. likwidacja Programu a nie przekazanie koordynacji do Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej (nota bene KZGW powołał w 2007 r rząd Prawa i Sprawiedliwości, aby m.in. wprowadzić nowoczesny system tzw. zlewowego zarządzania wodami). Koordynacja Programu przez Prezesa KZGW działającego „zlewniowo”, a nie przez pełnomocnika działającego „rządowo” (jakim był dotąd wojewoda dolnośląski), usatysfakcjonowałaby najbardziej „religijnych” w zakresie programów sektorowych, funkcjonariuszy KE. Jednakże takie zmiany sposobu funkcjonowania nie dałyby w szczególności rozmycia odpowiedzialności i zaniechania zadań, nie mówiąc o innych sprawach, o czym zapewne wielu też pomyślało. Dziś KZGW jakby odpowiada, ale nie ma wpływu na realizację Programu, wiec taka zmiana byłaby sensowna, ale nie spełniałaby celów PO-PSL. Oczywiście zapewne Prezes KZGW wolałby się podać do dymisji niż przejąć odpowiedzialność za cały Program – bo nie ma szans jego realizacji nawet w połowie. Masterplany mogą nawet wprowadzić program rzek anastomozujących - nich się woda rozlewa jak każe grawitacja i wtedy będzie sukces, wtedy nie ma problemu z powodzią. Może działać sposobem „na prezydenta”, który odkrył kiedyś, że woda ma to od siebie, że płynie do dołu (nie pomyślał jak to się dzieje, że ma wodę w kranie).

Dzięki likwidacji Programu, nazywanego eufemistycznie przez rząd PO-PSL „zniesieniem”, praktycznie nie będzie rządowego obowiązku informowania i raportowania o postępach prac całego Programu i wydatkach jeszcze około 4 mld zł, bo Programu nie będzie. Będzie ewentualnie wybiórcze informowanie z prac w ramach masterplanów, ale tylko do 30 czerwca 2015 roku, czyli Sejm zająłby się tym we najwcześniej (!) we wrześniu 2015 kiedy będą wybory do Sejmu nowej kadencji. Dlatego właśnie poprawkę PiS przenosząca raport z masterplanów na maj 2015 koalicja, ale tak naprawdę rząd, odrzucił, bo przełożyłoby się to na wyniki wyborów. Być może powołana będzie jakaś agencja z kilkudziesięcioma milionami na wypłaty i miliardami przyklejonymi do tego typu synekur? Możliwe w masterplanach będzie wszystko bo prawo ich nie definiuje?

No właśnie - najpierw trzeba wiedzieć co to jest masterplan – bo rząd tego terminu nie definiuje i odrzucił propozycję poprawki PiS definiującej masterplan i tę o konieczności raportowania masterpanów. I tak funkcji kontrolnej Sejmu nie będzie i tu. A jak raporty wyglądają dziś wystarczy zagłębić się w lekturę obu Informacji rządu o realizacji zadań… za rok 2012 i 2013 omawiane właśnie ostatnio tj. w końcu października 2014. Niosą one półprawdy – a jak dla mnie, jedna półprawda to dwa kłamstwa. Raport firmował nowy (od kilku miesięcy) wojewoda dolnośląski nie mający faktycznie szans mieć o sprawie pojęcia. Dlatego też, a moje żądanie wykonania aneksu do Informacji rządu nie tylko uzupełniającego oba dokumenty (to czego brakowało, o czym wspomniano w trakcie wyrażania opinii posłów) ale także raportu z całości – no bo raport za 2013 rok jest ostatnim raportem z realizacji Programu dla Odry 2006. Dotychczasowe półprawdy w Informacjach rządu… to epatowanie wynikami finansowymi – chwalenie się ile wydano, ale mikro z tym ile zrobiono i szczególnie czego nie zrobiono. Jakie efekty, efektywność, organizacja, porządek, związki przyczynowo-skutkowe, zmiany i koordynacja tak wielkiego przedsięwzięcia. Tego w mojej ocenie niemal nie ma.Dlatego, reprezentując w tym zagadnieniu Prawo i Sprawiedliwość w imieniu społeczeństwa zażądałem rzetelnego raportu i rzetelnych danych niezmanipulowanych i niewybiórczych – co się udało i ile, co się nie udało, ile i dlaczego – nie tylko finansowo ale i merytorycznie (tzw. „rzeczówka”).Ta rzeczówka byłaby taka, że poza wspomnianymi WWW i Raciborzem, nigdzie indziej końca nie widać. W mojej opinii wyłącznie na skutek, powiedzmy (li tylko?) nieudolności PO-PSL sytuacja na Odrze się w dalszym ciągu pogarsza.

Praktyka

Jeśli uznać dobrą wolę to kluczem jest organizacja (a raczej jej brak) zarządzania, lecz nie tylko. Przykład:. przy opóźnieniach środki nie przechodzą na następny rok i zarządzający muszą ponownie wnioskować do Ministra Finansów, ten musi rozpatrywać, odpowiadać, muszą być konsultacje – to wszystko trwa i powiększa opóźnienia, ale też pieniądze wyciekają – komu to już raczej sprawa CBA. Słynny podsłuchany fragment rozmowy ministra Stanisława Gawłowskiego z lobbystą daje do myślenia (G: …nie mogliśmy dłużej już jakoś oficjalnie, a wysłaliśmy za 30-40, dużo… …żeby na razie zdjąć z porządku, żeby doprowadzić do (…) konsultacji, a wtedy dorzucimy te różne jeszcze inne. W: Bardzo fajny pomysł podoba mi się... ).Tłumaczenia Ministra Gawłowskiego, że sprawa dotyczyła konsultacji programu regionalnego PO oczywiście nie nasuwa najmniejszych skojarzeń z konsultowaniem ustawy i Programem dla Odry czy przejmowaniem majątku np. przez Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej.

W zakresie finansowania Programu dla Odry2006 widzę jeszcze jedno zagrożenie, a mianowicie konieczność zwrotu środków europejskich, ze względu na nieterminowość i prawdopodobnie błędne procedury przetargowe itd. Zamknięcie Programu tu nic nie pomoże, ale społeczeństwo nie będzie obwiniało PO-PSL. Przy okazji finansów – są cztery główne źródła finansowania Programu (budżet, NFOSiGW, Bank Światowy i fundusze unijne) i zgranie tego jest naprawdę trudne, szczególnie przy marnej kadrze zatrudnianej z klucza politycznego i sowicie wynagradzanej, gdy w KZGW czy RZGW gdzie co prawda są specjaliści ale jest bieda aż piszczy. Jednym z partnerów finansowych jest Bank Światowy, a przedstawiciel rządu podpisuje umowy pożyczkowe z bulwersująco wysokimi nakładami administracyjnymi, gdy KZGW finansowo upada. Sprawę już tylko koordynuje Agencja Rozwoju Regionalnego we Wrocławiu i nie ma nic tu już do powiedzenia. A można inaczej – np. w 2006 roku renegocjowałem podpisaną przez rząd SLD umowę z Europejskim Bankiem Inwestycyjnym (EBI) na 64 mln, gdzie ponad 2 mln (chyba nawet Euro) miał otrzymać ich ekspert (przy Odrze jest podobnie) Sprawa dotyczyła programu przeciwosuwiskowego – wezwałem koordynatora EBI, zadałem mu kilka pytań merytorycznych na które nie odpowiedział i uznałem, że jest niekompetentny. EBI nie dał swojego nowego eksperta więc umowa z EBI na ten program została anulowana, a ja zaaplikowałem z sukcesem do Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i program ruszył i miał być realizowany przez Państwowy Instytut Geologiczny i starostów powiatowych (ich geologów w praktyce). Inna sprawa, że PO-PSL program popsuło.

Jedną z przyczyn problemów nie tylko z Programem dla Odry ale i z całą gospodarką wodną w tym wodami podziemnymi, jest brak dostosowania polskiego prawa wodnego do Ramowej Dyrektywy Wodnej oraz Dyrektywy Powodziowej UE. Przy budowie infrastruktury dotyczy to czasem kuriozalnych wymagań z zakresu np. monitoringu biologicznego – to jest w gestii Ministra Środowiska, gdzie kilkakrotnie zmienili się główni (konstytucyjni) ministrowie i kilkakrotnie wszyscy wiceministrowie… poza jednym wiecznym sekretarzem Stanisławem Gawłowskim (tak tym od Przyjaciół Sowy), w którego gestii jest stale gospodarka wodna. Czy tylko niekompetencja? Dziś nadal trzeba udowadniać, że jakaś inwestycja nie wpłynie na środowisko – skoro każdy wie, że wpłynie. Ramowa Dyrektywa Wodna pozwala na odstępstwa, ale nasze Prawo Wodne jest bardziej restrykcyjne a czasem dryfuje w kierunku bezsensu. To daje opóźnienia ale to też jest w gestii koalicji rządzącej PO-PSL.

Opóźnienia i marnotrawstwo oraz pole do korupcji, wynikają w wielu przypadkach z nieadekwatnego prawa zamówień publicznych, które powoduje problemy inwestycyjne. Tu znowu otwiera się pole do korupcji bo dochodzą słuchy, że bywa żeprzetargi wygrywają firmy, które właśnie dopiero co powstały – warto może wrócić do pełnych stenogramów od Przyjaciół Sowy.

Na uporządkowanie prawno-organizacyjne PO-SPL miało ponad 7 lat, a nawet tego nie zaczęli. Mimo upływu lat nie prowadzonoaktualizacji Programu czy nowelizacji ustawy. Co prawda cztery lata temu projekt został przesłany do ówczesnego ministra spraw wewnętrznych Millera, ale zniknął - gdzie ten projekt jest nikt nie wie i rząd wielokrotnie przeze mnie o to pytany nie odpowiedział. Ktoś blokował Odrę? Działają dwa ministerstwa (Środowiska oraz Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji), jest dwóch ministrów, nie wiadomo nawet, który się tym zajmuje. Na posiedzeniach połączonych Komisji Ochrony Środowiska i Zasobów Naturalnych (KOS) oraz Komisji Infrastruktury najpierw pojawiał się wspomniany wiceminister Gawłowski z Ministerstwa Środowiska, na następnym posiedzeniu wiceminister Huskowski z Ministerstwa Administracji i Cyfryzacji. W posiedzeniach w Sejmie uczestniczył czasem tylko wojewoda Smolarz (nawiasem mówiąc współczuje Smolarzowi i Huskowskiemu, że dają twarz dziełu Gawłowskiego – no ale to ich partyjny wybór). Przy okazji minister Huskowski pouczał mnie, że nie czytałem uzasadnienia rządowego projektu ze zrozumieniem bo przekonywał iż UE nakazała likwidację Programu. Niestety, mam wrażenie, że to Minister Huskowski albo pisał swoje uzasadnienie do ustawy likwidacyjnej bez zrozumienia bo właśnie w nim używał słowa „zaleciła” (http://www.youtube.com/watch?v=D3LkfXpNwSc&feature=youtu.be ) – albo nie czytał ze zrozumieniem tego co pisał Gawłowski (?).Rząd mówi że UE nakazała, ale już na piśmie tłumaczy, że odstąpienie od Programu dla Odry 2006 a więc i zmiana sposobu finansowania wynika z zaleceń Komisji Europejskiej bo ma się odnosić do jednolitego zarządzania wodami. Kluczowe jest słowo, „zaleca” które w swym uzasadnieniu używa rząd pisząc że: Komisja Europejska zaleciła rezygnację z sektorowych i regionalnych programów ochrony przeciwpowodziowej – bo jeśli zaleca to nie zobowiązuje. Żaden z przedstawicieli rządu nie udzielił jasnych odpowiedzi na moje pytanie dotyczące faktycznych przyczyn likwidacji Programu, potencjalnych może nieoficjalnych nacisków ze strony Komisji Europejskiej lub innego środowiska unijnego, interesy, związki przyczynowo-skutkowe, potencjalne przerzucanie głównych kosztów na NFOŚiGW i fundusze unijne bo się np. budżet nie domyka, itd? Na ostatnie posiedzenie połączonych Komisji przybył tylko dyrektor departamentu, co jest dopuszczalne (choć niegrzeczne względem posłów), ale tylko gdy jest oryginalne upoważnienie właściwego ministra – tu oryginału nie było, ale Przewodniczący St. Żelichowski (poseł PSL) mimo to posiedzenie przeprowadził ustanawiając jednocześnie posłem sprawozdawcą przedstawiciela niemieckiej mniejszości (liczą każdy głos tej nieczystej sprawy?). Ów Dyrektor, jako merytoryczny pracownik przyznał się, że nie czytał uzasadnień (kilkanaście stron) do poprawek do ustawy, zaproponowanych przez PiS. Nie czytał, bo KOS, zarządzany przez jej przewodniczącego Żelichowskiego ich nie dostarczyła (poprawki zgłoszone przez KP PiS dotarły do posłów i rządu, ale zniknęły z nich uzasadnienia - załączone na końcu tego tekstu). Niemniej jednak, nie znając uzasadnień, rząd i koalicja PO-PSL, której posłowie oczywiście też nie czytali, bo nie dostali, uzasadnień, byli przeciwni poprawkom do ustawy likwidującej Program Odra2006. Przypomina się niesławne posiedzenie KOS w sprawie zasobów geologicznychhttp://youtu.be/YWY-50Kul7E (zdecydowanie rekomenduję aby widzieć co PO-PSL czynią z Sejmu i organów państwa).

System i kompetencje

Inną sprawą związaną z organizacją planowania jest to, że jeśli nawet coś jest budowane czy remontowane to nie ma na dalsze utrzymanie nowej infrastruktury, a jeśli budowa jest nieskończona to co zrobiono przy pierwszej wyższej wodzie spływa jeszcze bardziej zamulając Odrę czy jej dopływy. Jeśli tak, to lepiej było nic nie robić - to niniejszym czyni PO-PSL – no ale problem narasta – samorządy będą musiały sobie jakoś radzić. Budżet gospodarki wodnej czyli dział 22 – musi być realny i przemyślany i muszą być pieniądze na utrzymanie zasobów i infrastruktur np. remontowanie ostróg wałów, jazów, lodołamanie, likwidację zanieczyszczeń itd. Tu też jest brak rozwiązań systemowych choćby systemu typu „zanieczyszczający płaci” i odrębnego funduszu w NFOSGW, na który położył już rękę Minister Finansów PO-PSL. Bez tego wszystkiego budowanie nie ma sensu.

Innym problemem jest niekompetencja urzędników w praktyce politycznie selekcjonowanych przez rząd. Podejmują zdaje się decyzje niekompetentni ludzie z Ministerstwa Środowiska mający nadzór nad specjalistami z KZGW, na których spada odpowiedzialność. Dlaczego – choćby dlatego, że KZGW - nie jest władzą wodną. Prezesa KZGW powołuje premier, ale nadzór nad prezesem ma w praktyce Departament Zasobów Wodnych Ministerstwa Środowiska. KZGW ma zaś nadzór na pełnomocnikiem resortu, ale nie ma wpływu na jego prace. Uporządkowanie kompetencji w organizacji zarządzania to klucz – ale PO-PSL tylko go komplikuje?

Zamiast więc podjąć natychmiastowe działania organizacyjne, rząd PO-PSL robi skok do przodu i likwiduje Program, gdy grubo ponad połowy pieniędzy już nie ma – bo wydano około 5,5 mld zł z planowanych 9 mld. Najdroższe inwestycje (WWW, Racibórz, Malczyce…) są już przez ostatnie 13 lat w b. dużym stopniu opłacone! Nawet przy tak rozrzutnym wydatkowaniu nie da się wydać efektywnie 4 mld zł a tu idą wybory i potrzebna kiełbasa wyborcza? Trzeba więc oszczędzić na Programie i wprowadzić masterplany?A jeśli finansowo idzie nawet zgodnie z planem (a nie idzie), to tzw. rzeczówkę czyli efekt rzeczowy (dotyczy, nomen omen, rzek) zrealizowano w 1/3 (a może i w 1/5 zależy jak liczyć).

Każda zmiana obniży tempo prac oraz podniesie wysokość finansowania tych inwestycji. W mojej opinii plan PO-PSL jest taki: zlikwidować program i wstawić w rzeczone masterplany tylko to co jest możliwe do realizacji, przenosząc fundusze z innych zadań utopionych w powodzi niekompetencji (jeśli tylko). Rząd w 2015 przy wyborach będzie miał czym się chwalić bo społeczeństwo nie będzie wiedziało co miało być zrobione, ale dowie się, że masterplany Raciborza czy WWW są prawie zrealizowane (może jak przejezdność autostrad ale jednak - patrz przykład:http://www.youtube.com/watch?v=bW3Mw5gyXL8 ).

Za likwidacją Programu dla Odry 2006 głosowali wszyscy obecni posłowie PO, PSL i ich satelici - także z dorzecza Odry – warto o tym pamiętać przy najbliższych wyborach.

Załączniki - projekty poprawek wraz z uzasadnieniami (posłowie i rząd nie otrzymali tych uzasadnień przekazanych Marszałkowi Sejmu podczas 2go czytania - cenzura Marszałka Sejmu czy Przewodniczących Komisji z PSL i PO?).

Klub Parlamentarny

Prawo i Sprawiedliwość

Warszawa, dnia 21 października 2014 r.

Mariusz Błaszczak

Przewodniczący

Klubu Parlamentarnego

Prawo i Sprawiedliwość

Szanowny Pan

Radosław Sikorski

Marszałek Sejmu

Rzeczypospolitej Polskiej

Na podstawie art. 45 ust. 1 Regulaminu Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej (M.P. z 2012 r., poz. 32 z późn. zm. ) zgłaszam poprawki do projektu ustawy:

- o uchyleniu ustawy o ustanowieniu programu wieloletniego

"Program dla Odry - 2006"

(druki nr 2736 i 2804)

Do przedstawienia poprawek upoważniam Pana posła Mariusza Oriona-Jędryska.

Mariusz Błaszczak

Przewodniczący

Klubu Parlamentarnego

Prawo i Sprawiedliwość

Poprawki do projektu ustawy o uchyleniu ustawy o ustanowieniu programu wieloletniego "Program dla Odry - 2006"(druki nr 2736 i 2804)

Poprawka 1) W art. 3 ust. 2 otrzymuje brzmienie:

„2. Łączne nakłady na realizację zadań w 2015 r. wynoszą 1 305 456 711 zł, według cen towarów i usług obowiązujących w 2014 r., z tego z budżetu państwa – kwoty określonej w ustawie budżetowej na rok 2015. W przypadku ograniczenia wynikającego z ustawy budżetowej, rząd w terminie 30 dni wskazuje inne źródła finansowania.”

Uzasadnienie

Realizacja Programu Odra 2006 została podjęta na podstawie ustawy z dnia 6 lipca 2001 r. o ustanowieniu programu wieloletniego „Program dla Odry – 2006” (Dz.U. z 2001 r. Nr 98, poz. 1067 z późn. zm.) jako wieloletni program rządowy realizowany przez Radę Ministrów.Zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 12 marca 2002 r. w sprawie powołania Pełnomocnika Rządu do Spraw Programu dla Odry – 2006 (Dz.U. z 2002 r. Nr 31, poz. 278) funkcję tą pełni Wojewoda Dolnośląski. Celem strategicznym programu był wzrost bezpieczeństwa przeciwpowodziowego z zachowaniem zasady zrównoważonego rozwoju całego dorzecza Odry, które stanowi 1/3 powierzchni Polski.W dniu 9 września 2014 r. do Sejmu został skierowany projekt ustawy, który przewiduje zniesienie Programu i jego Komitetu Sterującego oraz uchylenie ustawy z dnia 6 lipca 2001 r. o ustanowieniu programu wieloletniego „Program dla Odry – 2006”, przy jednoczesnym utrzymaniu realizacji rozpoczętych zadań do końca 2015 r., tj. do czasu zastąpienia Masterplanów zaktualizowanymi planami gospodarowania wodami, zgodnymi z przepisami unijnymi.

Prace związane z Programem Odra 2006 wykonywane były bardzo powoli, pomimo dużych postępów w trakcie rządów PIS (w tym czasie m.in. zapewniono finansowanie i podjęto decyzje dotyczące realizacji projektów Racibórz, Nysa, Żuławy, WWW czyli budowa węzła komunikacyjnego we Wrocławiu, które obecnie rząd PO-PSL tylko kontynuuje). Na skutek bierności koalicji PO-PSL sytuacja na Odrze w dalszym ciągu jest bardzo zła. Droga wodna przez Odrę jest niedrożna, ponieważ, warunki do żeglugi są gorsze niż było to 50 lat temu i w praktyce Odra utraciła na całym odcinku żeglowność na poziomie międzynarodowym, an na niektórych jest w ogóle nieżeglowna. Przynosi to znaczne straty ekonomiczne. W szczególności zaniedbania w przedmiocie realizacji programu widoczne są w okresie zimowym, kiedy to spływające pokrywy lodu blokują spływ wody roztopowej. Warunki na Odrze uniemożliwiają wykorzystanie lodołamaczy do udrażniania ujść wody. Taka sytuacja grozi wielką powodzią. W związku z powyższym należy podjąć natychmiastowe działania, aby temu zapobiec. Dlatego należy przeznaczyć na ten cel możliwie największe kwoty pieniężne. Odstąpienie od Programu Odra 2006 i zmiana sposobu finansowania wynikająca z zaleceń KE dotyczących jednolitego zarządzania wodami nie powinna wpływać na tempo prac oraz na wysokość finansowania tych inwestycji.

Projekt rządowy brzmi:

Art. 3. 1. Zadania inwestycyjne wynikające z wieloletniego „Programu dla
Odry – 2006”, zwanego dalej „Programem”, ujęte w przejściowym dokumencie strategicznym – Masterplanie dla obszaru dorzecza Odry lub w zaktualizowanych planach gospodarowania wodami, o których mowa w art. 114 ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. – Prawo wodne (Dz. U. z 2012 r. poz. 145, z późn. zm.), będą nadal realizowane.

2. Łączne nakłady na realizację zadań w 2015 r. nie mogą przekroczyć 1 205 456 711 zł, według cen towarów i usług obowiązujących w 2014 r., z tego z budżetu państwa – kwoty określonej w ustawie budżetowej na rok 2015.

3. Wykaz zadań planowanych do realizacji w 2015 r. wraz z nakładami finansowymi określa załącznik do ustawy.

Propozycja poprawki KP PiS:

Art. 3.1. Zadania inwestycyjne wynikające z wieloletniego „Programu dla
Odry – 2006”, zwanego dalej „Programem”, ujęte w przejściowym dokumencie strategicznym – Masterplanie dla obszaru dorzecza Odry lub w zaktualizowanych planach gospodarowania wodami, o których mowa w art. 114 ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. – Prawo wodne (Dz. U. z 2012 r. poz. 145, z późn. zm.), będą nadal realizowane.

3. Wykaz zadań planowanych do realizacji w 2015 r. wraz z nakładami finansowymi określa załącznik do ustawy

Zgodnie z art. 3 ust. 1 projektu zadania inwestycyjne wynikające z wieloletniego „Programu dla Odry – 2006”, zwanego dalej „Programem”, ujęte w przejściowym dokumencie strategicznym – Masterplanie dla obszaru dorzecza Odry lub w zaktualizowanych planach gospodarowania wodami, o których mowa w art. 114 ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. – Prawo wodne (Dz. U. z 2012 r. poz. 145, z późn. zm.), będą nadal realizowane. W tym miejscu twórcy rządowego projektu ustawy gwarantują tylko dalszą realizację programu. W ust. 2 powyższego artykułu wyznaczają jednak maksymalną wysokość przeznaczonych na program środków finansowych. Zdaniem wnioskodawców takie uregulowanie zagraża ciągłości realizacji zaplanowanych prac w programie Odra 2006 i negatywnie wpłynie na postęp, już obecnie powolny, prac inwestycyjnych w regionie dorzecza Odry.

Celem niniejszej poprawki jest zabezpieczenie finansowania realizacji projektu Odra 2006. Projekt ustawy wskazuje, ze projekt ten będzie dalej realizowany. Nie mniej jednak nie gwarantuje sztywnych ram finansowych dla tych inwestycji. Wprowadza jedynie górną granice kwoty, która będzie w 2015 r. przeznaczona na realizacje inwestycji. W pierwszej kolejności kwota zaproponowana przez autorów rządowego projektu ustawy jest zbyt niska jeśli chodzi o tak duże i pilne inwestycje. Po drugie jest to kwota maksymalna, czyli faktyczne środki przekazana na realizacje projektu mogą być znacznie niższe. Rządowy projekt ustawy w tym miejscu gwarantuje jedynie realizację programu, ale nie gwarantuje środków na realizację prac. Takie rozwiązanie pozostawia rządowi swobodę w decydowaniu o wysokości środków przekazywanych na realizację inwestycji wynikających z kontynuacji Programu Odra 2006. Ponadto, wg. autorów poprawki nawet maksymalna kwota jest niedoszacowana o około 100 mln zł. stąd propozycje poniesienia jej i usztywnienia do konkretnej wartości. Proponujemy, aby zmienić zapisy rządowego projektu ustawy w ten sposób, że łączne nakłady na realizację zadań w 2015 r. wynoszą 1 305 456 711 zł, według cen towarów i usług obowiązujących w 2014 r., a nie jak proponuje strona rządowa, że łączne nakłady na realizację zadań w 2015 r. nie mogą przekroczyć 1 205 456 711 zł, według cen towarów i usług obowiązujących w 2014 r.

Ponadto autorzy poprawki proponują, aby wyznaczyć rządowi ustawowy termin do wskazania innych źródeł finansowania inwestycji wynikających z Programu Odra 2006, w przypadku zaistnienia ograniczeń wynikających z ustawy budżetowej. Tylko takie rozwiązania zagwarantują dalszą realizację prac zaplanowanych w ramach Programu Odra 2006 co ma m.in. uchronić zdrowie, życie i mienie ludności zamieszkującej dorzeczu Odry.

Poprawka 2)

art. 7 ust 3 otrzymuje brzmienie:

„3. Stosunek pracy z pracownikami Dolnośląskiego Urzędu Wojewódzkiego, o których mowa w ust. 1, wygasa po upływie 6 miesięcy od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy:

1) jeżeli przed upływem 3 miesięcy od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy nie zostaną im zaproponowane nowe warunki pracy lub płacy albo

2) w razie odmowy przyjęcia nowych warunków pracy lub płacy w terminie nie późniejszym niż 2 tygodnie przed upływem 3 miesięcy od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy.”

3) Po wygaśnięciu umowy stosunek pracy z pracownikami Dolnośląskiego Urzędu Wojewódzkiego warunki pracy, wynagrodzenia i świadczeń w RZGW nie ulegają zmianie bez akceptacji pracownika.

Uzasadnienie

W artykule 7 rządowego projektu ustawy o uchyleniu ustawy o ustanowieniu programu wieloletniego „Program dla Odry – 2006”wprowadzono regulację zgodnie z którą z dniem wejścia w życie ustawy stosunek pracy z pracownikami Dolnośląskiego Urzędu Wojewódzkiego wygasa.

Zapis rządowego projektu:

„art. 7 ust. 3. Stosunek pracy z pracownikami Dolnośląskiego Urzędu Wojewódzkiego, o których mowa w ust. 1, wygasa po upływie 3 miesięcy od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy:

1) jeżeli przed upływem 2 miesięcy od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy nie zostaną im zaproponowane nowe warunki pracy lub płacy albo

2) w razie odmowy przyjęcia nowych warunków pracy lub płacy w terminie nie późniejszym niż 2 tygodnie przed upływem 3 miesięcy od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy.”

Zapis proponowany przez autorów poprawki:

„art. 7 ust. 3. Stosunek pracy z pracownikami Dolnośląskiego Urzędu Wojewódzkiego, o których mowa w ust. 1, wygasa po upływie 6 miesięcy od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy:

1) jeżeli przed upływem 3 miesięcy od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy nie zostaną im zaproponowane nowe warunki pracy lub płacy albo

2) w razie odmowy przyjęcia nowych warunków pracy lub płacy w terminie nie późniejszym niż 2 tygodnie przed upływem 3 miesięcy od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy.”

3) Po wygaśnięciu umowy stosunek pracy z pracownikami Dolnośląskiego Urzędu Wojewódzkiego warunki pracy, wynagrodzenia i świadczeń w RZGW nie ulegają zmianie bez akceptacji pracownika.

Autorzy rządowego projektu ustawy proponują, aby następowało to po upływie 3 miesięcy od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy, jeżeli przed upływem 2 miesięcy od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy nie zostaną im zaproponowane nowe warunki pracy lub płacy. W ocenie autorów poprawki tak krótkie terminy są niezgodne z wypracowanymi na gruncie prawa pracy zasadami ochrony pracowników. W związku z powyższym proponuje się wydłużenie terminów z 3 do 6 miesięcy w przypadku wygaśnięcia stosunku pracy oraz z 2 do 3 miesięcy w przypadku terminu do zaproponowania nowych warunków pracy lub płacy. Ponadto zapis że „Po wygaśnięciu umowy stosunek pracy z pracownikami Dolnośląskiego Urzędu Wojewódzkiego warunki pracy, wynagrodzenia i świadczeń w RZGW nie ulegają zmianie bez akceptacji pracownika” ma uchronić pracowników przez tzw czystkami tj zwolnieniami wynikającymi z przyczyn niemerytorycznych.

Poprawka 3)

art. 5 otrzymuje brzmienie:

„Art. 5. Rada Ministrów przedstawi Sejmowi, nie później niż do dnia 30 maja roku następnego, informację o realizacji zadań wynikających z Programu w 2014 r. i w 2015 r.”

Uzasadnienie

Zapis z rządowego projektu ustawy:

„Art. 5. Rada Ministrów przedstawi Sejmowi, nie później niż do dnia 30 czerwca roku następnego, informację o realizacji zadań wynikających z Programu w 2014 r. i w 2015 r.”

Propozycja autorów poprawki:

„Art. 5. Rada Ministrów przedstawi Sejmowi, nie później niż do dnia 30 maja roku następnego, informację o realizacji zadań wynikających z Programu w 2014 r. i w 2015 r.”

1.) W kwestii zaproponowanego ustawowego terminu przedstawienia sprawozdania, autorzy poprawki zwracają uwagę, że jest to okres przedwakacyjny. Tak istotne sprawy dla państwa nie powinny odbywać się w tak niekorzystnym okresie. Z praktyki wynika, że w tym okresie nasilają się prace Sejmu, gdyż dużo spraw należy zamknąć przed przerwą wakacyjną. Dlatego też proponujemy, aby termin przedstawienia sprawozdania został określony na dzień 30 maja. Termin ten jest zdecydowanie odpowiedniejszy, gdyż pozwala na spokojną analizę przekazanych informacji oraz umożliwia wypowiedzenie się na jej temat. W przypadku terminu zaproponowanego przez stronę rządową (30 czerwca) może nie być możliwości do należytego wykonania funkcji kontrolnej Sejmu od razu i uprawnień posłów na Sejm. Warto przy tym zauważyć, ze po wakacjach sejmowych będzie już kampania wyborcza co zepchnie prace dotyczące rozliczenia Programu na bok lub rozliczenie nie nastąpi wcale.

Poprawka 4)

art. 4 otrzymuje brzmienie:

„Art. 4. 1. Zadania, o których mowa w art. 3, będą koordynowane przez Prezesa Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej w porozumieniu z właściwym wojewodą.”

2. Właściwym wojewodą jest ten wojewoda, na którego terytorium działania prowadzona jest lub ma być inwestycja, o której mowa w art. 3.” W przypadkach gdy inwestycja prowadzona jest w pobliżu granicy województw i może oddziaływać na sąsiadujące województwo, wojewodą właściwym jest także wojewoda, na którego terytorium działania prowadzona inwestycja może oddziaływać.

Uzasadnienie

Realizacja Programu Odra 2006 została podjęta na podstawie ustawy z dnia 6 lipca 2001 r. o ustanowieniu programu wieloletniego „Program dla Odry – 2006” (Dz.U. z 2001 r. Nr 98, poz. 1067 z późn. zm.) jako wieloletni program rządowy realizowany przez Radę Ministrów. Zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 12 marca 2002 r. w sprawie powołania Pełnomocnika Rządu do Spraw Programu dla Odry – 2006 (Dz.U. z 2002 r. Nr 31, poz. 278) funkcję tą pełni Wojewoda Dolnośląski. Celem strategicznym programu był wzrost bezpieczeństwa przeciwpowodziowego z zachowaniem zasady zrównoważonego rozwoju całego dorzecza Odry, które stanowi 1/3 powierzchni Polski.W dniu 9 września 2014 r. do Sejmu został skierowany projekt ustawy, który przewiduje zniesienie Programu i jego Komitetu Sterującego oraz uchylenie ustawy z dnia 6 lipca 2001 r. o ustanowieniu programu wieloletniego „Program dla Odry – 2006”, przy jednoczesnym utrzymaniu realizacji rozpoczętych zadań do końca 2015 r., tj. do czasu zastąpienia Masterplanów zaktualizowanymi planami gospodarowania wodami, zgodnymi z przepisami unijnymi.

Zapis rządowego projektu ustawy:

Art. 4. Zadania, o których mowa w art. 3, będą koordynowane przez Prezesa Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej.

Propozycja autorów poprawki:

„Art. 4. 1. Zadania, o których mowa w art. 3, będą koordynowane przez Prezesa Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej w porozumieniu z właściwym wojewodą.”

2. Właściwym wojewodą jest ten wojewoda, na którego terytorium działania prowadzona jest lub ma być inwestycja, o której mowa w art. 3.” W przypadkach gdy inwestycja prowadzona jest w pobliżu granicy województw i może oddziaływać na sąsiadujące województwo, wojewodą właściwym jest także wojewoda na którego terytorium działania prowadzona inwestycja może oddziaływać.

Rządowy projekt powierza funkcje koordynowania zadań inwestycyjnych wynikających z Programu dla Odry 2006 w roku 2015 Prezesowi Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej. Zgodnie z ustawą z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo Wodne Prezes Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej (KZGW) jest centralnym organem administracji rządowej właściwym w sprawach gospodarowania wodami, a w szczególności w sprawach zarządzania wodami oraz korzystania z wód. Autorzy poprawki proponują uzupełnienie zapisu rządowego projektu ustawy o konieczność współpracy Prezesa KZGW z właściwym wojewodą.

Jeśli chodzi o pojęcie właściwego wojewody, to wnioskodawcy proponują, aby obowiązek współpracy obejmował wojewodę, na którego terytorium prowadzone są prace związane z inwestycjami Programu dla Odry 2006. W przypadku tak rozległego projektu jakim jest Program dla Odry 2006 będzie istniała konieczność współpracy z kilkoma wojewodami równocześnie. Będą to m.in. Wojewoda Dolnośląski, Opolski, Lubelski, Zachodniopomorski, Śląski. W pozostałym zakresie do ustalenia właściwego wojewody oraz rozstrzygania sporów dotyczących właściwości będą mieć zastosowanie przepisy ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. kodeks postępowania administracyjnego oraz ustawy z dnia 23 stycznia 2009 r. o województwie i administracji rządowej w województwie.

Poprawka ma jedynie na celu usprawnienie prac organu koordynującego oraz wsparcie ze strony innych organów rządowych w terenie. Wyznaczenie wojewody jako organu w porozumieniu, z którym ma działać Prezes KZGW, jest uzasadnione faktem, iż do zakresu działań wojewody należy wdrażanie i wprowadzanie regionalnych programów rządowych oraz nadzór nad rządowymi instytucjami działającymi w regionie. Zatem wojewoda powinien być doskonale zorientowany w kwestiach prowadzonych na jego terytorium inwestycji i tym samy jego współpraca z Prezesem KZGW pozwoli wyłączyć możliwość dublowania się działań oraz na uwzględnienie w ww. inwestycjach specyfiki każdego województwa. Poprawka daje także możliwości wpływu na prowadzoną inwestycję wojewodzie w przypadkach gdy inwestycja prowadzona jest w pobliżu granicy województw i może oddziaływać na to sąsiadujące województwo.

Poprawka 5)

art. 5 otrzymuje brzmienie:

„Art. 5. Rada Ministrów przedstawi Sejmowi, nie później niż do dnia 30 czerwca roku następnego, informację o realizacji zadań wynikających z Programu i Masterplanów odpowiednio za 2014 r. i za 2015 r.”

Uzasadnienie

W dniu 9 września 2014 r. do Sejmu został skierowany rządowy projekt ustawy o uchyleniu ustawy o ustanowieniu programu wieloletniego „Program dla Odry – 2006”.

Zapis rządowego projektu ustawy:

„Art. 5. Rada Ministrów przedstawi Sejmowi, nie później niż do dnia 30 czerwca roku następnego, informację o realizacji zadań wynikających z Programu w 2014 r. i w 2015 r.”

Zapis proponowany przez autorów poprawki:

„Art. 5. Rada Ministrów przedstawi Sejmowi, nie później niż do dnia 30 czerwca roku następnego, informację o realizacji zadań wynikających z Programu i Masterplanów odpowiednio za 2014 r. i za 2015 r.”

Realizacja Programu Odra 2006 została podjęta na podstawie ustawy z dnia 6 lipca 2001 r. o ustanowieniu programu wieloletniego „Program dla Odry – 2006” (Dz.U. z 2001 r. Nr 98, poz. 1067 z późn. zm.) jako wieloletni program rządowy realizowany przez Radę Ministrów. Zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 12 marca 2002 r. w sprawie powołania Pełnomocnika Rządu do Spraw Programu dla Odry – 2006 (Dz.U. z 2002 r. Nr 31, poz. 278) funkcję tą pełni Wojewoda Dolnośląski. Celem strategicznym programu był wzrost bezpieczeństwa przeciwpowodziowego z zachowaniem zasady zrównoważonego rozwoju całego dorzecza Odry, które stanowi 1/3 powierzchni Polski.W dniu 9 września 2014 r. do Sejmu został skierowany projekt ustawy, który przewiduje zniesienie Programu i jego Komitetu Sterującego oraz uchylenie ustawy z dnia 6 lipca 2001 r. o ustanowieniu programu wieloletniego „Program dla Odry – 2006”, przy jednoczesnym utrzymaniu realizacji rozpoczętych zadań do końca 2015 r., tj. do czasu zastąpienia Masterplanów zaktualizowanymi planami gospodarowania wodami, zgodnymi z przepisami unijnymi.

W art. 5 rządowego projektu ustawy autorzy nakładają na Radę Ministrów obowiązek informowania Sejmu RP o realizacji zadań wynikających z Programu dla Odry 2006. Autorzy poprawki proponują, aby obowiązek informowania Sejmu RP, o którym mowa powyżej obejmował również masterplany. W masterplanach zestawiono inwestycje w perspektywie do 2021 r. na obszarze dorzeczy Wisły i Odry. Masterplan zawiera ponadto ocenę inwestycji pod kątem ich zgodności z Ramową Dyrektywą Wodną. Zatem wnioskodawcy stoją na stanowisku, że rzetelna ocena przez Sejm przedstawionych przez Radę Ministrów sprawozdania, możliwa jest jedynie poprzez kompleksowe podejście do inwestycji w infrastrukturę przeciwpowodziową oraz porównanie jej z podobnymi pracami inwestycyjnymi w innych regionach kraju, tj. np. w regionie dorzecza Wisły. Kompleksowa informacja wynikająca z Programu dla Odry 2006 i masterplanów przyczyni się do zwiększenia kontrolnej roli Sejmu RP w kwestii realizacji inwestycji przeciwpowodziowych w Polsce. Co jednak najważniejsze w roku 2015 będą obowiązywały masterplany a nie Program Odra2006, stąd wszelkie informacje i inne dokumenty będą musiały się odnosić do materplanów bo tylko te będą miały znaczenie formalne i prawne. Stąd zdefiniowanie materplanów musi mieć miejsce w Prawie wodnych (odpowiednią paralelną poprawkę przedstawiono Wysokiemu Sejmowi RP)

Poprawka 6)

art. 8 otrzymuje brzmienie:

„Art. 8. 1. Mienie ruchome Dolnośląskiego Urzędu Wojewódzkiego służące realizacji zadań Programu staje się z dniem wejścia w życie ustawy mieniem Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej we Wrocławiu.

2.Podstawą przekazania mienia, o którym mowa w ust. 1, jest plan ustalany przez ministra właściwego do spraw środowiska.

3. Przejęcie mienia nastąpi w całości pod nadzorem ministra właściwego do spraw środowiska.

4. Minister właściwy do spraw środowiska w drodze decyzji powoła zespół nadzorujący proces przekazywania mienia, którego zadaniem będzie dbanie o to, aby przekazanie mienia odbyło się zgodnie z planem, o którym mowa w ust. 2. W szczególności nadzór obejmować będzie ocenę wykonania zadań, wydatkowania środków oraz terminowości realizacji zadań.
5. Przekazanie mienia następuje protokołem zdawczo-odbiorczym.
6. Minister Środowiska określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowy tryb przekazywania mienia, o którym mowa w ust. 1. W szczególności określi elementy planu, sposób i termin jego uzgadniania w toku opracowywania zDolnośląskim Urzędem Wojewódzkim i Regionalnym Zarządem Gospodarki Wodnej we Wrocławiu, sposób dokonywania uzupełnień i korekt planu, elementy protokołu zdawczo-odbiorczego, a także organy właściwe do określania wartości mienia w protokole zdawczo-odbiorczym, sposób określania wartości tego mienia oraz skład i kompetencje zespołu nadzorującego.
7.Wojewoda Dolnośląski w terminie 14 dni od dnia ogłoszenia ustawy sporządzi i przekaże Dyrektorowi Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej we Wrocławiu spis mienia, o którym mowa w ust. 1.”

Uzasadnienie

W dniu 9 września 2014 r. do Sejmu został skierowany projekt ustawy, który przewiduje zniesienie Programu i jego Komitetu Sterującego oraz uchylenie ustawy z dnia 6 lipca 2001 r. o ustanowieniu programu wieloletniego „Program dla Odry – 2006”, przy jednoczesnym utrzymaniu realizacji rozpoczętych zadań do końca 2015 r., tj. do czasu zastąpienia Masterplanów zaktualizowanymi planami gospodarowania wodami, zgodnymi z przepisami unijnymi. Prezentowany poniżej art. 8 Projektu stanowi o przejściu mienia ruchomego Dolnośląskiego Urzędu Wojewódzkiego służącego do realizacji zadań Programu dla Odry 2006 na Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej we Wrocławiu.

Propozycja rządowego projektu:

Art. 8. 1. Mienie ruchome Dolnośląskiego Urzędu Wojewódzkiego służące realizacji zadań Programu staje się z dniem wejścia w życie ustawy mieniem Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej we Wrocławiu.

2. Wojewoda Dolnośląski w terminie 14 dni od dnia ogłoszenia ustawy sporządzi i przekaże Dyrektorowi Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej we Wrocławiu spis mienia, o którym mowa w ust. 1.

Propozycja poprawki:

Art. 8.1. Mienie ruchome Dolnośląskiego Urzędu Wojewódzkiego służące realizacji zadań Programu staje się z dniem wejścia w życie ustawy mieniem Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej we Wrocławiu.

2.Podstawą przekazania mienia, o którym mowa w ust. 1, jest plan ustalany przez ministra właściwego do spraw środowiska.

3. Przejęcie mienia nastąpi w całości pod nadzorem ministra właściwego do spraw środowiska.4. Minister właściwy do spraw środowiska w drodze decyzji powoła zespół nadzorujący proces przekazywania mienia, którego zadaniem będzie dbanie o to, aby przekazanie mienia odbyło się zgodnie z planem, o którym mowa w ust. 2. W szczególności nadzór obejmować będzieocenę wykonania zadań, wydatkowania środków oraz terminowości realizacji zadań.
5. Przekazanie mienia następuje protokołem zdawczo-odbiorczym.
6. Minister Środowiska określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowy tryb przekazywania mienia, o którym mowa w ust. 1. W szczególności określi elementy planu, sposób i termin jego uzgadniania w toku opracowywania zDolnośląskim Urzędem Wojewódzkim i Regionalnym Zarządem Gospodarki Wodnej we Wrocławiu, sposób dokonywania uzupełnień i korekt planu, elementy protokołu zdawczo-odbiorczego, a także organy właściwe do określania wartości mienia w protokole zdawczo-odbiorczym, sposób określania wartości tego mienia oraz skład i kompetencje zespołu nadzorującego.
7.Wojewoda Dolnośląski w terminie 14 dni od dnia ogłoszenia ustawy sporządzi i przekaże Dyrektorowi Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej we Wrocławiu spis mienia, o którym mowa w ust. 1.

Autorzy poprawki zmierzają do ustalenia szczegółowych warunków i sposobów przeprowadzenia przekazania mienia stanowiącego dobro publiczne. Zaproponowane rozwiązanie w rządowym projekcie ustawy w sposób ogólny przedstawiło przejście mienia ruchomego z Dolnośląskiego Urzędu Wojewódzkiego na Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej we Wrocławiu. Rządowy projekt ograniczał się wyłącznie do wskazania, że mienie ruchome z mocy ustawy przechodzi z Dolnośląskiego Urzędu Wojewódzkiego na Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej we Wrocławiu oraz termin sporządzenia i przekazania Dyrektorowi Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej we Wrocławiu spis mienia. Tak ogólne uregulowanie kwestii przepływu majątku publicznego w ocenie autów poprawki jest niedopuszczalne w demokratycznym państwie prawa. W związku z tym proponujemy, aby uprawnić ministra właściwego do spraw środowiska do sporządzenia planu przekazania mienia, którego prawidłowa realizacja podlegać będzie stałem nadzorowi komisji nadzorującej. Ponadto poprawka wprowadza obowiązek sporządzenia protokołu zdawczo-odbiorczego, który stanowić będzie podstawę do rozliczenia podejmowanych w ramach ustawy działań i wypeni luke odpowiedzialności za majątek.

Założenia do rozporządzenia:

Zgodnie z założeniami autorów poprawki rozporządzenie określać będzie szczegółowo m.in.:

-dokładną procedurę przekazywania mienia

-sposobu opracowywania, zatwierdzania, uzupełnienie i korekty planu

- termin i sposóbuzgadniania planu zDolnośląskim Urzędem Wojewódzkim i Regionalnym Zarządem Gospodarki Wodnej we Wrocławiuw toku jego opracowywania

-wzór protokołu zdawczo-odbiorczego

-skład i kompetencje zespołu nadzorującego

Podstawowym celem niniejszej poprawki jest usprawnienie procesu przekazywania mienia ruchomego oraz zabezpieczenie mienia publicznego przed utratą lub zniszczeniem.

Poprawka 7)

W załączniku do ustawy (tabela bez numeracji), o którym mowa w art. 3 ust. 3 wprowadza się następujące zmiany:

- w wierszu oznaczonym jako l.p. 2 w kolumnie o nazwie „Przewidywana data zakończenia realizacji zadania” datę „2015” zastępuję się datą „2018”,

- w wierszu oznaczonym jako l.p. 4.2. w kolumnie o nazwie „Przewidywana data zakończenia realizacji zadania” datę „2016” zastępuję się datą „2018”,

- w wierszu oznaczonym jako l.p. 6.1. w kolumnie o nazwie „Przewidywana data zakończenia realizacji zadania” datę „2015” zastępuję się datą „2022”,

- w wierszu oznaczonym jako l.p. 6.2. w kolumnie o nazwie „Przewidywana data zakończenia realizacji zadania” datę „2015” zastępuję się datą „2022”,

- w wierszu oznaczonym jako l.p. 11 w kolumnie o nazwie „Przewidywana data zakończenia realizacji zadania” datę „2016” zastępuje się datą „2022”.

- w nazwie kolumny 3 dodaje się po wyrazach Nakłady ogółem zwrot w 2015

Uzasadnienie

W dniu 9 września 2014 r. do Sejmu został skierowany projekt ustawy o uchyleniu ustawy o ustanowieniu programu wieloletniego „Program dla Odry – 2006”., który przewiduje zniesienie Programu i jego Komitetu Sterującego oraz uchylenie ustawy z dnia 6 lipca 2001 r. o ustanowieniu programu wieloletniego „Program dla Odry – 2006”, przy jednoczesnym utrzymaniu realizacji rozpoczętych zadań do końca 2015 r., tj. do czasu zastąpienia Masterplanów zaktualizowanymi planami gospodarowania wodami, zgodnymi z przepisami unijnymi.

W załączniku do projektu ustawy „wykaz zadań realizowanych w 2015 roku wraz z nakładami finansowymi” zostały wskazane przewidywane daty zakończenia realizacji zadań. Przewidywane terminy zakończenia realizacji zadań w ocenie autorów poprawek są nierealne. Wnioskodawcy zdają sobie sprawę z tego, że terminy te podawane są często orientacyjnie i mogą ulec zmianie szczególnie przy dużych inwestycjach, niemniej jednak wskazane w załączniku niektóre inwestycje są ewidentnie nie do zrealizowania w tych terminach. Dlatego też proponuje się ich wydłużenie i tym samym uczynienie ich możliwymi do zrealizowania w ww. terminach. Pozostawienie projektu załącznika w wersji zaproponowanej przez stronę rządową powodować może wśród obywateli przeświadczenie o ogólnej rozbieżności między przepisami prawa a stanem rzeczywistym, co w gruncie rzeczy spowoduje obniżenie zaufania do organów państwowych, nie tylko do rządu ale także do Sejmu i Senatu który uchwala prawo niemożliwe do przestrzegania przez rząd i powołane przez niego podmioty – z góry wiadomo, że następny rząd wielu planowanych w projekcie terminów nie zrealizuje bądź znacząco przekroczy wydatki.

Ponadto autorzy poprawki chcą zwrócić uwagę na fakt, iż zaprezentowana w załączniku tabela jest nieczytelna, stąd być może część poprawek nie jest uzasadniona – wynika to z braku danych i skrajnej nierzetelności wnioskodawców. Na przykład w kolumnie oznaczonej nazwą „nakłady ogółem” dokładnego wyjaśnione wymaga czy wartość w niej podana odnosi się do nakładów przewidzianych w roku 2015 czy może odnosi się do całego okresu realizacji zadania, czyli od daty rozpoczęcia realizacji zadania do przewidywanej daty zakończenia realizacji zadań. Zaproponowany w rządowym projekcie ustawy sposób oznaczenia tej kolumny może budzić wątpliwości, dlatego też, wnioskodawcy chcą uzupełnić ją w następujący sposób: „nakłady ogółem w 2015”.

Prawo wodne

4) po art. 9 dodaje się art. 9a w brzmieniu:

„Art. 9a. W ustawie z dnia 18 lipca 2001 r. prawo wodne (Dz.U. 2001 Nr 115 poz. 1229) wprowadza się następujące zmiany:

„1.) w art. 9 ust. 1 dodaje się pkt 5 bbb w brzmieniu:

§ 1. „5bbb) Masterplan jest to strategiczny dokument o charterze przejściowym, którego zadaniem jest scalenie i zebranie strategii i programów sektorowych dotyczących dorzeczy w jednym miejscu i równocześnie przygotowanie do wprowadzenia Planów Gospodarowania Wodami na obszarach dorzeczy.”

http://www.mos.gov.pl/artykul/7_aktualnosci/21121_porzadkowanie_gospodarki_wodnej_rozpoczete.html

2.) po art. 112 dodaje się art. 113 a w brzmieniu:

„113a 1. Do czasu zatwierdzenia zaktualizowanych planów gospodarowania wodami rolę strategicznego dokumentu w przedmiocie planowania w gospodarowaniu wodami pełnić będzie masterplan, który będzie uzupełniać obowiązujące plany gospodarowania wodami oraz zapewniać zgodność projektów przeciwpowodziowych z prawodawstwem europejskim i ustawodawstwem krajowym

2. W przypadku uchylenia planów sektorowych, takich jak Program Odra 2006, wszystkie elementy tych planów będą przeniesione do odpowiednich mastreplanów. W szczególności dotyczyć to będzie dat, wydatków, zadań, prac, wielkości i terminów alokacji finansowej.”

Uzasadnienie

Podstawowym aktem prawnym w Unii Europejskiej w dziedzinie ochrony wód jest Ramowa Dyrektywa Wodna 2000/60/WE (RDW) z dnia 23 października 2000 r. ustanawiająca ramy wspólnotowego działania w dziedzinie polityki wodnej, nazywanej dalej RDW. Zgodnie z art. 7 ust. 1. Dyrektywy państwa członkowskie zapewniają opracowanie planów gospodarowania wodami w dorzeczu dla każdego obszaru dorzecza leżącego całkowicie na ich terytorium. Polska dokonała transpozycji przepisów RDW poprzez uchwalenie ustawy z dnia 18 lipca 2001r. – Prawo wodne, oraz w aktach wykonawczych do tej ustawy. Ponadto Ramowa Dyrektywa Wodna jest transponowana w ustawie z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska, ustawie z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków i aktach wykonawczych do tych ustaw. RDW zakłada, że podstawowymi dokumentami planistycznymi są plany gospodarowania wodami na obszarach dorzeczy i programy działań. W polskim prawie planowanie w gospodarowaniu wodami uregulowane w ustawie z dnia 18 lipca 2001 prawo wodne (rozdziale 3, art. 112-121).

Komisja Europejska wskazała, że opracowane w latach 2008 i 2009 (zatwierdzone w 2010 r.) plany gospodarowania wodami nie stanowią strategicznych i kompleksowych dokumentów planistycznych. Masterplan, o którym mowa w załączniku do uchwały nr 118/2013 Rady Ministrów z dnia 2 lipca 2013 r. „Plan działania w zakresie planowania strategicznego w gospodarce wodnej”, będzie funkcjonować przejściowo do czasu zatwierdzenia w grudniu 2015 r. zaktualizowanych planów gospodarowania wodami na obszarach dorzeczy (PGW). Do tego czasu rozproszone w wielu programach sektorowych projekty inwestycyjne dotyczące wód mają być zebrane w jednym masterplanie. Pomimo prowizorycznego charakteru masterplanu powinien on być sprecyzowany w ustawie. Pojęcie masterplanu pojawia się m.in. w projekcie ustawy o uchyleniu ustawy o ustanowieniu programu wieloletniego „Program dla Odry – 2006”. W związku z powyższym autorzy poprawki uznają za warunek konieczny, aby włączyć definicję masterplanu do prawa wodnego, bowiem nie ma jej w żadnym dokumencie o charakterze ustawy, a wspomniana Uchwała Rady Ministrów mająca zawierać informacje o matersplanach nie jest dostępna w żadnym źródle. Brak definicji i warunków brzegowych wprowadza dowolność zarządzania w tym dalekiego od zarzadzania zlewniowego, a co za tym idzie zdejmuje odpowiedzialność i blokuje decyzyjność. Oznaczać to będzie marnotrawstwo środków publicznych oraz otworzy drogę potencjalnej korupcji. Nie można wprowadzić definicji masterplanu do ustawy o uchyleniu ustawy o ustanowieniu programu wieloletniego „Program dla Odry – 2006” bowiem przestanie ona obowiązywać w momencie kiedy zostanie zrealizowana, a termin masterplan może być używany w przyszłości w wielu innych działaniach objętych Prawe, wodnym.

Niniejsza poprawka ma na celu sprecyzowanie pojęcia masterplanu i zapewnienie właściwego odniesienia tego w obowiązującym prawie.